Jakie badania na serce zrobić?

Wiele Polaków zma­ga się z różnego rodza­ju wada­mi ser­ca. Są to schorzenia bard­zo powszechne, a w niek­tórych przy­pad­kach również bard­zo niebez­pieczne. Wady te mogą być nabyte lub wrod­zone. Mogą one doty­czyć budowy ser­ca, ale także jego funkcjonowa­nia. Podłoże wady ser­ca nie zawsze jest znane. Może ono być gene­ty­czne lub środowiskowe, ale nie zawsze jest to łatwe do zdi­ag­no­zowa­nia. W Polsce z wadą wrod­zoną ser­ca co roku rodzi się około 3000 dzieci. Częs­to trud­no jest od razu po porodzie rozpoz­nać wadę ser­ca oraz jej podłoże. Z tego powodu wykonu­je się różnorodne bada­nia serca.

1. Niewydol­ność ser­ca- czym jest to schorzenie?
2. Jakie bada­nia zro­bić w przy­pad­ku pode­jrzenia niewydol­noś­ci serca?
3. Zale­cane początkowe bada­nia w przy­pad­ku pode­jrzenia niewydol­noś­ci serca
4. Jakie bada­nia na serce zro­bić z krwi?

Niewydolność serca- czym jest to schorzenie?

Niewydol­ność ser­ca to choro­ba, w której trak­cie spa­da jego wydol­ność. Niewydolne serce nie potrafi wypom­pować całej krwi lub nie wypeł­nia się nią tak jak zdrowe serce. Niewydol­ność ser­ca powodu­je cofnię­cie się krwi do wątro­by, płuc, rąk i nóg. Schorze­nie to objaw­ia się spłyce­niem odd­echu, obrzęka­mi oraz uczu­ciem zmęczenia. Niewydol­ność ser­ca nie jest chorobą, która zawsze wyglą­da tak samo. Choro­ba może mieć charak­ter ostry, prze­jś­ciowy, przewlekły lub postępu­ją­cy. W przy­pad­ku niewydol­noś­ci ser­ca u dzieci objawy klin­iczne nie są zawsze widoczne. W przy­pad­ku noworod­ków choro­ba może objaw­iać się sinie­niem, nad­mierną potli­woś­cią, niepraw­idłowym wynikiem osłuchi­wa­nia dziec­ka, brakiem apety­tu oraz płytkim odd­echem. Alar­mu­ją­cym objawem powinien być brak przy­ros­tu, a nawet spadek masy ciała dziecka.

Jakie badania zrobić w przypadku podejrzenia niewydolności serca?

Pier­wszym istot­nym badaniem jest badanie gene­ty­czne. Na pod­staw­ie wyników z takiego bada­nia lekarz może określić, jak wysok­ie jest ryzyko wys­tąpi­enia wrod­zonych wad ser­ca, nawet jeśli nie są jeszcze widoczne żadne objawy klin­iczne. Jeśli wyni­ki bada­nia wskażą jakieś wady ser­ca, to lekarz będzie mógł wdrożyć odpowied­nie lecze­nie. Tak wczesne wykrycie wrod­zonych wad ser­ca pozwala na dobrą jakość życia. Jeśli rodz­ice dziec­ka zma­ga­ją się z wada­mi ser­ca, to badanie gene­ty­czne jest bard­zo ważne, ponieważ należy sprawdz­ić, czy ich wada nie jest dziedz­icz­na. Bada­nia gene­ty­czne należy również przeprowadz­ić, jeżeli wykry­je się wadę ser­ca, aby określić, czy jest ona wywołana przez czyn­nik genetyczny. 

Dzię­ki odpowied­nim badan­iom diag­nos­ty­cznym ser­ca w niek­tórych przy­pad­kach moż­na przewidzieć dal­szy prze­bieg choro­by. Moż­na np. określić, jakie następ­ne objawy mogą się pojaw­ić, a dzię­ki tej wiedzy moż­na próbować im zapo­biec. Takie kom­plek­sowe bada­nia ser­ca pozwala także określić czy dziecko musi przyj­mować leki np. pod­czas przez­ię­bi­enia oraz określić, jaki styl życia powin­na prowadz­ić oso­ba zma­ga­ją­ca się z daną wadą ser­ca np. jakie pro­duk­ty powin­na wyk­luczyć ze swo­jej diety czy z upraw­ia­nia, jakich sportów powin­na zrezyg­nować. Kom­plek­sowe bada­nia diag­nos­ty­czne ser­ca poz­wolą także określić to, czy wada jest dziedz­icz­na. Taka infor­ma­c­ja jest bard­zo cen­na, ponieważ może­my dowiedzieć się, czy dzieci pac­jen­ta również będą mogły mieć takie schorze­nie lub czy objawy wady ser­ca nie pojaw­ią się u rodzeńst­wa pac­jen­ta. Jeśli wada ser­ca u dziec­ka okaże się być dziedz­i­na, to moż­na bard­zo szy­bko wdrożyć odpowied­nie lecze­nie oraz zapo­b­ie­ganie niek­tórym objawom.

Zale­cane jest również przeprowadze­nie bada­nia WES, które zba­da nasze geny. Badanie to może być wykony­wane już od bard­zo wczes­nych chwil życia dziec­ka. Badanie WES poz­woli określić choro­by wrod­zone pac­jen­ta, dzię­ki czemu szy­bko będzie moż­na pod­jąć właś­ci­we krop­ki i zapo­biec niepożą­danym następst­wom choro­by. W przy­pad­ku wykony­wa­nia tego bada­nia we wczes­nym dziecińst­wie możli­we jest takie zmin­i­mal­i­zowanie jej objawów, że pac­jent nawet nie odczu­je choroby.

Zalecane początkowe badania w przypadku podejrzenia niewydolności serca

Na początku zale­ca się przeprowadze­nie pod­sta­wowego paki­etu badań na serce. Bada­nia te ocenią czy serce oraz narządy sąsied­nie funkcjonu­ją praw­idłowo. W skład pod­sta­wowego paki­etu badań na serce wchodzi badanie elek­trokar­di­o­log­iczne (EKG), test wysiłkowy oraz badanie radi­o­log­iczne klat­ki pier­siowej (RTG).

Badanie elek­trokar­di­o­log­iczne (EKG) pole­ga na umieszcze­niu 10 elek­trod na powierzch­ni ciała. EKG pozwala określić domin­u­ją­cy rytm pra­cy ser­ca, dokład­ną częs­tość jego pra­cy (ilość uderzeń na min­utę). Badanie to jest pomoc­ne w zdi­ag­no­zowa­niu takich wad jak zaburzenia ryt­mu pra­cy ser­ca, niedokr­wie­nie mięś­nia ser­cowego czy pogru­bi­e­nie mięś­nia ser­cowego. Jest to badanie przeprowadzane w spoczynku.

Badanie radi­o­log­iczne klat­ki pier­siowej (RTG) pole­ga na prze­puszcze­niu przez klatkę pier­siową kon­trolowanych dawek promieni. Wynikiem bada­nia jest zdję­cie rentgenowskie, które pozwala określić wielkość i ksz­tałt ser­ca oraz to, czy krew przepły­wa prawidłowo. 

Test wysiłkowy jest prze­ważnie przeprowadzany na row­erze lub bieżni. Pokazu­je, jakie objawy wys­tępu­ją u pac­jen­ta w trak­cie wysiłku fizy­cznego lub po jego zaprzes­ta­niu. W trak­cie pró­by stop­niowo zwięk­sza się obciąże­nie aż do całkowitego zmęczenia lub wys­tąpi­enia objawów. W cza­sie tes­tu wysiłkowego wykony­wane jest na bieżą­co badanie elek­trokar­di­o­log­iczne (EKG) oraz mier­zone jest ciśnie­nie tętnicze. 

Jakie badania na serce zrobić z krwi?

W przy­pad­ku wad ser­ca bada­nia krwi, które powin­ny zostać wyko­nane w lab­o­ra­to­ri­um to:

• trady­cyj­na mor­folo­gia- badanie to poz­woli określić ocenę składu iloś­ciowego i jakoś­ciowego krwi. Pozwala wykryć wiele schorzeń związanych z sercem i krążeniem.
• lipi­do­gram- badanie to pozwala ocenić stan naczyń krwionośnych. Lipi­do­gram m.in sprawdza poziom cho­les­terolu, który pod­wyżs­zony może prowadz­ić do miażdży­cy, choro­by wień­cowej lub zawału.
• pomi­ar stęże­nia glukozy- wyni­ki tego bada­nia mogą być pomoc­ne w zdi­ag­no­zowa­niu cukrzy­cy lub nietol­er­ancji glukozy. Jest to bard­zo ważne badanie z krwi, ponieważ cukrzy­cy są bardziej narażeni na choro­by układu ser­cowo-naczyniowego np. na nad­ciśnie­nie lub chorobę sercowo-naczyniową.
• pomi­ar stęże­nia enzymów ALAT- wynik tego bada­nia pozwala stwierdz­ić, czy u pac­jen­ta doszło do zawału, uszkodzenia mięś­nia ser­cowego lub niewydol­noś­ci krążenia.
• pomi­ar stęże­nia enzymów ASPAT- dzię­ki temu bada­niu wykry­ta może zostać martwica lub zawał. 
• pomi­ar stęże­nia kinazy kreatynowej (CK)- pod­wyżs­zone stęże­nie kinazy kreatynowej świad­czy o choro­bie kar­di­o­log­icznej np. zawale czy zapale­niu mięś­nia sercowego.
• pomi­ar stęże­nia pota­su- na pod­staw­ie wyników tego bada­nia moż­na stwierdz­ić czy orga­nizm zachowu­je równowagę elek­troli­tową, od której zależy funkcjonowanie komórek mięśniowych, a w tym komórek mięś­nia sercowego. 
• pomi­ar stęże­nia mark­erów ser­cowych- to badanie wykonu­je się w przy­pad­ku pode­jrzenia niedokr­wienia mięś­nia ser­cowego, którego pod­wyżs­zone stęże­nie może powodować uszkodze­nie mięś­nia sercowego.

Należy pamię­tać, że na bada­nia ser­ca, które wykonu­je się z krwi, należy udać się na czc­zo. Ostat­ni posiłek powinien być zjed­zony dzień przed pobraniem krwi. Gdy jed­nym z wykony­wanych badań jest lipi­do­gram, ostat­ni posiłek powinien być lek­ki oraz niskotłuszc­zowy. Oprócz tego zale­ca się nie pale­nie papierosów przed badaniem, nie picie alko­holu oraz nie pode­j­mowanie wysiłku fizycznego. 

Zobacz również:

Jakie bada­nia przed szczepieniem?

Badanie FRAX

Badanie WES — cena

Padacz­ka u dzieci

Bada­nia na autyzm