Ataksja — choroba czy jedynie objaw?

Atak­s­ja to inaczej niezbor­no­ść ruchowa. Zaburze­nie to powodu­je zaburzenia koor­dy­nacji ruchowej, przez co mogą pojaw­ić się prob­le­my z poruszaniem i wykony­waniem pre­cyzyjnych ruchów. Trud­noś­ci pojaw­ić mogą się nawet przy tak błahych czyn­noś­ci­ach jak zap­inanie guzików. Co powodu­je ten stan? Co to jest atak­s­ja? Sprawdź w poniższym artykule!

Spis treś­ci:

1. Atak­s­ja — co to za choroba?
2. Skąd bierze się choro­ba ataksja?
3. Atak­s­ja — objawy
4. Atax­ia choro­ba — badania
5. Atak­s­ja u dzieci — leczenie

Ataksja — co to za choroba?

Zaczni­jmy od tego, że atak­s­ja (niezbor­no­ść ruchowa) nie jest chorobą, ale objawem neu­ro­log­icznym. Może on pojaw­ić się na skutek różnych schorzeń lub dłu­gotr­wałego kon­tak­tu ze szkodli­wy­mi czynnikami.

Atak­s­ja jest stanem, który zaburza koor­dy­nację ruchową. Może się to objaw­iać poprzez:

• Zaburzenia równowa­gi ciała
• Prob­le­my z poruszaniem się
• Trud­noś­ci z pod­nosze­niem przedmiotów
• Trud­noś­ci z wykony­waniem pre­cyzyjnych ruchów np. zap­inaniem guzików czy wiązaniem sznurowadeł
• Zaburzenia mowy

Skąd bierze się choroba ataksja?

Atak­s­ja jest skutkiem uszkodzenia mózgu lub rdzenia krę­gowego, a konkret­nie struk­tur, które odpowiada­ją za ruch i utrzy­manie równowa­gi. Owo uszkodze­nie pojaw­ia się na skutek mutacji w genach lub czyn­ników nabytych.

Atak­s­ja gene­ty­cz­na jest objawem chorób neu­rode­gen­er­a­cyjnych. Są to schorzenia wrod­zone, które powodu­ją śmierć komórek ner­wowych w mózgu. Wywołać mogą one nie tylko atak­sję, ale także zaburzenia pamię­ci, omamy i otępi­e­nie. Gene­ty­czne choro­by neu­rode­gen­er­a­cyjne to dość spo­ra gru­ba schorzeń. Należy do niej m.in. rdzeniowy zanik mięśni (SMA) oraz plą­saw­ica Huntingtona.

Atak­s­ja może pojaw­ić się także na skutek zaburzeń naby­tych w ciągu życia. Wywołać może ją guz lub nowotwór mózgu, choro­by zakaźne, udar mózgu oraz niedoczyn­ność tar­czy­cy. Jej przy­czyną może być również uszkodze­nie rdzenia krę­gowego oraz dłu­gotr­wała ekspozy­c­ja na toksy­czne czyn­ni­ki, takie jak alko­hol czy niek­tóre grupy leków.

Ataksja — objawy

Do najczęst­szych objawów atak­sji należą:

• Niez­grab­ne ruchy
• Zaburzenia chodu – oso­by z atak­sją częs­to się przewraca­ją i mają prob­le­my z chodze­niem prosto
• Prob­le­my z mową
• Zaburzenia równowa­gi ciała
• Dysfa­gia, czyli prob­le­my z połykaniem
• Prob­le­my ze skupi­e­niem wzroku na jed­nym punkcie
• Trud­noś­ci w wykony­wa­niu pre­cyzyjnych ruchów i pod­nosze­niu przedmiotów
• Zaburzenia napię­cia mięśniowego
• Prob­le­my z wykony­waniem szy­b­kich ruchów naprzemiennych

Ataxia choroba — badania

Atak­s­ja u dzieci zwyk­le jest rozpoz­nawana bard­zo szy­bko. Lekarz po wywiadzie z pac­jen­tem może już ją rozpoz­nać. Zwyk­le jed­nak wykonu­je się jeszcze badanie fizykalne, aby potwierdz­ić diagnozę.

Zdi­ag­no­zowanie atak­sji to dopiero początek pro­ce­su diag­nos­ty­cznego. Lekarz musi określić także jej przy­czynę, co jest już nieco więk­szym wyzwaniem. Atak­sję powodować może niebez­piecz­na choro­ba, dlat­ego kroku tego nie moż­na pominąć.

Diag­nos­tykę przy­czyny atak­sji rozpocząć należy od bada­nia obra­zowego mózgu. Może być to rezo­nans mag­ne­ty­czny lub tomo­grafia kom­put­erowa. Na pod­staw­ie tego bada­nia moż­na stwierdz­ić, jak rozległe uszkodze­nie mózgu spowodowało dolegli­woś­ci pac­jen­ta. Dzię­ki takiemu bada­niu wykryć moż­na także guza mózgu, który może być przy­czyną atak­sji. Choro­by gene­ty­cznej jed­nak nie da się wykryć w ten sposób, dlat­ego warto wykon­ać także badanie DNA np. WES Com­plex. Dzię­ki niemu dowiemy się, czy przy­czyną atak­sji jest choro­ba neu­rode­gen­er­a­cyj­na.

Ataksja u dzieci — leczenie

Atak­s­ja jest jedynie objawem, więc nie może­my jej leczyć. Skupić należy się na ter­apii choro­by, która wywołała to zaburze­nie. W przy­pad­ku gene­ty­cznych chorób neu­rode­gen­er­a­cyjnych może­my jedynie stosować leki, które złagodzą dolegli­woś­ci. Nie ma żad­nej możli­woś­ci, aby całkowicie wyleczyć takie schorze­nie. Są one nieuleczalne.

Jeśli przy­czyną atak­sji jest czyn­nik naby­ty, to sprawa jest nieco prost­sza. Wystar­czy dokład­nie zdi­ag­no­zować podłoże atak­sji. Jeśli jest nim choro­ba, to należy rozpocząć lecze­nie. W przy­pad­ku szkodli­wego czyn­ni­ka konieczne jest jego unikanie. Dzię­ki temu atak­s­ja powin­na ustąpić.
Pac­jen­tom z atak­sją zale­ca się również reha­bil­i­tację. Dzię­ki niej może­my usprawnić narządy ruchu i szy­b­ciej wró­cić do formy.