Ciąża po 35 roku życia: jakie badania, na co uważać, jak się przygotować?

Pol­s­ki rodzą dzieci coraz później – pier­wsza ciąża po 35 roku życia, a nawet później, nie jest w dzisiejszych cza­sach niczym dzi­wnym. Ciężar­na w zaawan­sowanym wieku powin­na jed­nak być pod nad­zorem lekarza oraz pojaw­iać się częś­ciej na kon­tro­lach. Wskazane jest także, aby wykon­ała ona dodatkowe bada­nia. Jakie? Podpowiadamy.

Spis treś­ci:

Pol­ki coraz później decy­du­ją się na dziecko
Ciąża po 35 roku życia — to musisz wiedzieć!
Pier­wsza ciąża w 35 roku życia — jakie ryzyko jest z tym związane?
Jakie są niezbędne bada­nia w ciąży po 35 roku życia?
Gdy mija czas, a ciąży nie ma — co robić?

REKLAMA

Polki coraz później decydują się na dziecko

Według danych Euro­stat pochodzą­cych z 2021 roku prze­cięt­na Pol­ka rodzi pier­wsze dziecko w wieku powyżej 27 lat [1]. Macierzyńst­wo po 30-stce, pier­wsza ciąża po 35 roku życia, a nawet urodze­nie dziec­ka później, bliżej 40-stki nie jest już w naszym kra­ju wydarze­niem, które zasługu­je na umieszcze­nie na pier­wszej stron­ie gazet. Pol­ki decy­du­ją się bowiem na macierzyńst­wo dopiero wtedy, kiedy są na to całkowicie gotowe, czyli po osiąg­nię­ciu sta­bi­liza­cji w życiu zawodowym oraz gdy pozwala na to sytu­ac­ja mate­ri­al­na i mieszkan­iowa [2]. Bard­zo istot­nym czyn­nikiem, który powodu­je odkładanie macierzyńst­wa na później, jest także odnalezie­nie odpowied­niego part­nera, z którym moż­na razem założyć rodz­inę [2].

Trend późnego macierzyńst­wa doty­czy nie tylko naszego kra­ju, ale i innych państw – śred­ni wiek, w którym kobi­eta zachodzi w ciążę, wynosi dla wszys­t­kich kra­jów członkows­kich UE powyżej 29 lat. Najwyższe wyni­ki uzyskano dla państw skan­dy­naws­kich, w których prze­cięt­ny wiek mat­ki przy pier­wszym porodzie dob­ie­ga trzy­dzi­est­ki oraz w kra­jach zna­j­du­ją­cych się na połud­niu kon­ty­nen­tu, np. we Włoszech lub Hisz­panii (powyżej 31 lat) [1].

Ciąża po 35 roku życia — to musisz wiedzieć!

Kobi­ety, które decy­du­ją się na późne macierzyńst­wo, np. pier­wszą ciążę po 35. roku życia, muszą mieć świado­mość, że wiąże się to z pewny­mi dodatkowy­mi zagroże­ni­a­mi. Jed­nym z nich jest zwięk­szone ryzyko urodzenia dziec­ka z zespołem Dow­na – rośnie ono wraz z wiekiem mat­ki i wynosi [3]:

• dla kobi­ety w wieku 35 lat – 1:350,
• dla kobi­ety w wieku 42 lat – 1:60,
• dla kobi­ety w wieku 49 lat – 1: 12.

Pierwsza ciąża w 35 roku życia — jakie ryzyko jest z tym związane?

Pier­wsza ciąża w po 35. roku życia wiąże się także z inny­mi niebez­pieczeńst­wa­mi, taki­mi jak wyższe ryzyko poronienia [4] oraz wys­tąpi­enia powikłań [5] – cukrzy­cy ciążowej, niskiej masy urodzeniowej lub poro­du przed­w­czes­nego. Z tego powodu każ­da kobi­eta, która zaszła w ciąże w późnym wieku, powin­na częs­to kon­sul­tować się z lekarzem, warto także, aby wykon­ała ona dodatkowe bada­nia oraz odbyła kon­sul­tację w porad­ni genetycznej.

Jakie są niezbędne badania w ciąży po 35 roku życia?

W Polsce funkcjonu­je pro­gram badań pre­na­tal­nych refun­dowanych przez NFZ. Jed­nym z wymogów, aby móc do niego przys­tąpić, jest właśnie ciąża po 35. Jakie bada­nia może wykon­ać bezpłat­nie przyszła mama? Po otrzy­ma­niu skierowa­nia od lekarza prowadzącego ciążę może się ona zapisać na bada­nia niein­wazyjne: test PAPP‑A oraz gene­ty­czne USG pło­du [6]. Jeśli bada­nia, mające na celu określe­nie ryzy­ka wys­tąpi­enia wad pło­du, dadzą niepraw­idłowy wynik, lekarz może zade­cy­dować dodatkowo o bada­ni­ach inwazyjnych, np. amniopunkcji.

Jakie jeszcze bada­nia może wykon­ać kobi­eta, która zaszła w ciążę po 35. roku życia? Bada­nia, które są dostęp­ne odpłat­nie, poza pro­gramem pro­fi­lak­ty­cznym, to NIPT (z języ­ka ang­iel­skiego Non inva­sive pre­na­tal test­ing, czyli niein­wazyjne testy pre­na­talne). Wyróż­nia je wyso­ka czułość (wyższa niż w przy­pad­ku badań bio­chemicznych, takich jak test PAPP‑A), dzię­ki czemu mogą pomóc w pod­ję­ciu decyzji, czy bada­nia inwazyjne są konieczne. Pier­wszym testem NIPT, który był dostęp­ny w Polsce, jest badanie NIFTY. Dziś Pol­ki mogą korzys­tać z najnowszej wer­sji tego bada­nia – tes­tu NIFTY pro. Bada­nia pozwala sprawdz­ić zdrowie dziec­ka w bard­zo sze­rokim zakre­sie (tri­somie zaburzenia licz­by chro­mo­somów, mikrod­elec­je i mikrodu­p­likac­je), na bard­zo wczes­nym etapie ciąży (po 10. tygod­niu ciąży). Czułość bada­nia NIFTY pro dla zespołu Dow­na wynosi pon­ad 99%, a więc jest ona porówny­wal­na z czułoś­cią inwazyjnej amniop­unkcji [7].

Gdy mija czas, a ciąży nie ma — co robić?

Kobi­ety, które planu­ją pier­wszą ciążę po 35 roku życia, powin­ny zad­bać o zdrowy styl życia i odpowied­nio zbi­lan­sowaną dietę. Warto poradz­ić się lekarza w kwestii planowa­nia późnego macierzyńst­wa – może on zade­cy­dować o suple­men­tacji kwa­su foliowego lub nawet zale­cić inne dodatkowe bada­nia, np. testy gene­ty­czne dla par planu­ją­cych ciążę. Wykonu­je się je nie tylko w celu określe­nia ryzy­ka wys­tąpi­enia u dziec­ka chorób wrod­zonych, ale także po to, aby poz­nać lep­iej czyn­ni­ki, które utrud­ni­a­ją poczę­cie i zwięk­szyć szan­sę na posi­adanie potomst­wa [8].

Źródła:

1. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20210224–1

2. https://mamotoja.pl/polki-rodza-mniej-dzieci-bo-malo-zarabiaja-drugi-powod-nie-zaskakuje-ale-trzeci-to-szok,aktualnosci-artykul,29151,r1p1.html3. Antonarakis S.E. 10 years of Genomics, chro­mo­some 21, and Down syn­drome. Genomics 51:1–16 (1998)

4. Nybo Ander­sen, A. M., et al. Mater­nal age and fetal loss: pop­u­la­tion based reg­is­ter link­age study. BMJ (Clin­i­cal research ed.), 320(7251), 1708–1712 (2000)

5. Jol­ly M. et al. The risks asso­ci­at­ed with preg­nan­cy in women aged 35 years or old­er. Human Repro­duc­tion 15(11): 2433–7 (2000)

6. https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/program-badan-prenatalnych

7. https://badanienifty.pl/ciaza-objawy-badania/ciaza-po-35-roku-zycia-jakie-badania-prenatalne-wykonac/

8. https://www.testdna.pl/badania-przed-ciaza/badania-genetyczne-przed-ciaza/