Jak daltonista widzi kolory?

Dal­tonizm, czyli zaburze­nie widzenia bar­wnego, bywa częs­to powo­dem do żar­tu. Tym­cza­sem osobom z dal­tonizmem wcale nie jest do śmiechu, pokłada­ją one dużą nadzieję w wynalezie­niu leku dla tej przy­padłoś­ci. Jak widzi dal­ton­ista? Podpowiadamy.

Spis treś­ci:

Jak widzi dal­ton­ista? Przy­czyny daltonizmu
Jak dal­ton­ista widzi kolory? Rodza­je daltonizmu
Jak widzi dal­ton­ista? Lecze­nie daltonizmu
Jak dal­ton­ista widzi kolory? Czy to wyk­lucza możli­wość posi­ada­nia przez niego prawa jazdy?

Jak widzi daltonista? Przyczyny daltonizmu

Zan­im prze­jdziemy do tego, jak widzi dal­ton­ista, warto wyjaśnić możli­we przy­czyny dal­toniz­mu, czyli zaburzeń w widze­niu barw. Do ich roz­wo­ju może dojść wskutek [1]:
• ekspozy­cji na sub­stanc­je chemiczne,
• odziedz­iczenia określonych predys­pozy­cji gene­ty­cznych – dal­tonizm jest przenos­zony recesy­wnie, przez gen sprzężony z płcią,
• uszkodzenia siatków­ki lub ner­wu wzrokowego, np. w wyniku wypadku,
• zachorowa­nia na choro­by przewlekłe, takie jak np.: cukrzy­ca, jaskra, zać­ma, zwyrod­nie­nie plam­ki żółtej.

Jak daltonista widzi kolory? Rodzaje daltonizmu

Nie ma prostej i jed­noz­nacznej odpowiedzi na pytanie, jak dal­ton­ista widzi kolory. Wyni­ka to z fak­tu, że dal­tonizmem określana jest gru­pa zaburzeń widzenia barw. Poszczególne prob­le­my z widze­niem różnią się od siebie – w zależnoś­ci od stop­nia uszkodzenia czop­ków – struk­tur, które odpowiada­ją za widze­nie barw [1] [2] [3]:
• dichro­matyzm (inaczej śle­pota barw) – jeśli braku­je jed­nego z rodza­jów czop­ków wys­tępu­ją­cych w oku, chory nie rozróż­nia niek­tórych kolorów.

Myle­nie czer­wieni z zie­lenią to inaczej protanopia, nierozróż­ni­an­ie bar­wy niebieskiej i żółtej – tri­tanopia, nato­mi­ast nierozpoz­nawanie koloru zielonego i myle­nie go z czer­wienią to deuteranopia,
• trichro­matyzm – gdy jeden z trzech rodza­jów czop­ków wys­tępu­ją­cych w oku wykazu­je obniżoną wrażli­wość na światło, per­cepc­ja niek­tórych barw może być zabur­zona. Jeśli chory nie rozróż­nia różnych odcieni czer­wieni, jest to protanom­alia, nato­mi­ast gdy per­cepc­ja zie­leni jest zabur­zona, deuter­a­nom­alia. Tym­cza­sem niepraw­idłowe odbieranie nasyce­nia koloru niebieskiego to tritanomalia,
• mono­chro­matyzm – tak określana jest całkowi­ta niez­dol­ność do rozróż­ni­a­nia barw, czyli widze­nie odcieni szaroś­ci, czerni i bieli.

Jak zatem widać, więk­szość dal­ton­istów widzi kolory, ale ma prob­lem z ich rozróż­ni­an­iem lub niepraw­idłowo odbiera ich nasycenie.

Jak widzi daltonista? Leczenie daltonizmu

Aby stwierdz­ić, jak widzi dal­ton­ista, najczęś­ciej wykonu­je się spec­jal­isty­czne badanie wzroku z bar­wny­mi tabli­ca­mi lub wyko­rzys­tu­jące anom­aloskop. Jeżeli pac­jent ma zaburzenia w widze­niu barw, nie będzie w stanie poprawnie rozróżnić pokazy­wanych mu kolorów. Po postaw­ie­niu diag­nozy dal­toniz­mu nabytego możli­we jest sko­ry­gowanie niek­tórych zaburzeń w widze­niu barw poprzez lecze­nie oper­a­cyjne. Nato­mi­ast jeśli dal­tonizm jest wrod­zony, nieste­ty nie ma możli­woś­ci jego całkowitego wyleczenia, moż­na jed­nak zas­tosować lecze­nie zapo­b­ie­gaw­cze, np. w postaci noszenia spec­jal­nych korygu­ją­cych okularów.

Jak daltonista widzi kolory? Czy to wyklucza możliwość posiadania przez niego prawa jazdy?

Dal­toniś­ci nie mogą pra­cow­ać jako zawodowi kierow­cy. Dal­tonizm nie wyk­lucza jed­nak możli­woś­ci wyro­bi­enia prawa jazdy kat­e­gorii A lub B oraz prowadzenia pojaz­du na włas­ny użytek [4]. Oczy­wiś­cie dal­ton­ista powinien nosić na czas jazdy oku­lary lub soczew­ki korek­cyjne, tak aby dostrze­gać kolory syg­nal­iza­cji świ­etl­nej, tak istotne z per­spek­ty­wy kierowcy.

Źródła:

1. https://stronazdrowia.pl/daltonizm-jako-wada-wzroku-dowiedz-sie-jak-widzi-daltonista-i-czym-sa-okulary-dla-daltonistow/ar/c14-14204489

2. https://pilestone.com/blogs/news/different-types-of-color-blindness

3. https://www.colourblindawareness.org/colour-blindness/types-of-colour-blindness/

4. https://www.prawodrogowe.pl/informacje/ekspert-wyjasnia/prawo-jazdy-a-daltonizm