Badania na padaczkę: kiedy je wykonać i jak się przygotować

Padacz­ka nie zawsze ujaw­nia się spek­taku­larnym napa­dem; bywa, że zaczy­na się od „luk w cza­sie”, dzi­wnych doz­nań węchowych czy poran­nego szarpa­nia mięśni. Skutecz­na diag­nos­ty­ka to właś­ci­wy moment zgłoszenia się na bada­nia i rozsądne przy­go­towanie, które zwięk­sza wiary­god­ność wyników i skra­ca drogę do rozpoznania.

Badania na padaczkę: kiedy warto je wykonać?

Bada­nia na padaczkę zle­ca się po pier­wszym niesprowokowanym napadzie, po nawro­tach epi­zodów o nie­jas­nym charak­terze (omdle­nie z drgawka­mi, „zamyśle­nia”, nagłe utraty kon­tak­tu), po ura­zie głowy, udarze lub przy pode­jrze­niu infekcji OUN. Wskazaniem są też objawy ogniskowe (np. połow­icze drętwienia), nowy, postępu­ją­cy ból głowy, nagłe pogorsze­nie pamię­ci lub rodzinne wys­tępowanie napadów.

Pil­nie dzi­ałać warto, gdy napad trwa pon­ad 5 min­ut, następu­ją serie napadów, doszło do urazu, pac­jent ma gorączkę, jest w ciąży lub jest w immuno­supresji. Szy­b­ka oce­na zmniejsza ryzyko powikłań i pozwala lep­iej uch­wycić zmi­any w badaniach.

Badania na padaczkę: pierwsze kroki po napadzie

Po epi­zodzie zapewnij bez­pieczeńst­wo, nie wkładaj nic do ust, mierz czas. Wezwij pogo­towie, jeśli napad się przedłuża, pow­tarza lub doszło do urazu. W ciągu kilku dni umów kon­sul­tację; przy­datne są zapis wideo, opis prze­biegu (początek, ruchy, kolor skóry), lista leków, uży­wek i brak/deficyt snu.

EEG najlepiej wykon­ać w 24–72 godzinie od napadu. Do cza­su oce­ny medy­cznej pow­strzy­maj się od prowadzenia pojazdów i pra­cy na wysokoś­ci. Nie odstaw­iaj samodziel­nie leków; o zmi­anach decy­du­je lekarz.

Jakie Badania na padaczkę zleca neurolog?

EEG (rutynowe, ze snem, po deprywacji snu, holter 24–72 h, wideo-EEG) rejestru­je czyn­ność bioelek­tryczną mózgu. Może ujawnić iglice/­fala-igli­ca (np. 3 Hz w napadach nieświado­moś­ci) lub zmi­any skro­niowe w padaczce ogniskowej; praw­idłowe EEG nie wyk­lucza rozpoz­na­nia. Przy­go­towanie: umyte, odtłuszc­zone włosy, ogranicze­nie kofeiny, przyję­cie leków zgod­nie z zalece­niem; w wari­an­cie z deprywacją — skró­cony sen.

Rezo­nans MRI wykry­wa zmi­any struk­tu­ralne (skleroza hipokam­pa, mal­for­ma­c­je korowe, guzy, blizny poudarowe); TK przy­da­je się w ostrym ura­zie lub pode­jrze­niu krwaw­ienia. Bada­nia krwi (glukoza, sód, wapń, mag­nez, para­me­try wątroby/nerek, toksykolo­gia) pozwala­ją wykryć czyn­ni­ki prowoku­jące — np. hipona­trem­ia <125 mmol/l sprzy­ja drgawkom. EKG różnicu­je omdle­nia (np. wydłużony QT), a punkc­ja lędźwiowa i p/ciała neu­ronalne są rozważane przy zapale­niu OUN/etiologii autoim­muno­log­icznej. Inter­pre­tac­ja łączy obraz i objawy: ognisko w pła­cie skro­niowym + deja vu i automatyzmy wzmac­nia pode­jrze­nie napadów skroniowych.

Badania na padaczkę a objawy: co powinno zaniepokoić?

Pow­tarza­jące się „zamyśle­nia” z prz­er­wą w kon­tak­cie, poranne miok­lonie, deja vu o inten­sy­wnym charak­terze, nagłe odczu­cia zapa­chowe, przy­gryzienia bocznej częś­ci języ­ka, mimowolne odd­anie moczu, wydłużona sen­ność po epi­zodzie — to syg­nały, by rozważyć Bada­nia na padaczkę. Alar­mowe są też nowe objawy ogniskowe, pogorsze­nie w ciąży i każdy napad trwa­ją­cy >5 minut.

FAQ

Czy EEG zawsze potwierdza padaczkę?

Nie. U częś­ci chorych EEG między napada­mi bywa praw­idłowe; czułość rośnie po deprywacji snu lub w dłu­gotr­wałym mon­i­toringu. Powtórze­nie bada­nia zwięk­sza wykry­wal­ność zmian.

Jak przygotować się do EEG?

Umyj włosy, nie uży­waj lakierów ani ole­jków, ogranicz kofeinę. Leki przyj­muj zgod­nie z zalece­niem; jeśli zale­cono niedosyp­i­anie, śpij krócej. Zabierz listę leków i opis napadów.

Kiedy wybrać MRI, a kiedy TK?

TK przy­da­je się w ostrych stanach (uraz, krwaw­ie­nie). MRI lep­iej pokazu­je drob­ne ogniska, sklerozę hipokam­pa i mal­for­ma­c­je. O wyborze decy­du­ją objawy i dostępność.

Po jakim czasie wykonać badania po pierwszym napadzie?

EEG najlepiej w 24–72 godziny, bo wtedy częś­ciej wych­wytu­je niepraw­idłowoś­ci. Badanie obra­zowe pil­nie, jeśli są objawy ogniskowe, gorącz­ka, uraz lub immunosupresja.

Czy pojedyncze omdlenie wymaga diagnostyki padaczki?

Zależy od prze­biegu. O mdle­niu kar­dio­gen­nym myślimy przy kołata­niu ser­ca i szy­bkim powro­cie do pełnej świado­moś­ci; o napadzie — przy przy­gryzie­niu bocznej częś­ci języ­ka i długiej dezori­en­tacji. Wąt­pli­woś­ci rozstrzy­ga lekarz.